Cho rằng học mất thời gian lắm rồi cứ tập trung vô thiền thôi. Bây giờ cái phong trào hành không cần học nó cứ lan ra.
Có những người tôi gặp họ nói thiệt mới thấy thương "Hồi xưa con trót nghe cái lời đó. Bây giờ con ngồi thiền con bị đủ thứ chuyện mà con không biết. Mà lên hỏi thiền sư, thiền sư giải thích con cũng không hiểu”. Cái vấn đề là ngày xưa không biết ai rù quến họ rằng học làm chi mất thời gian, chỉ tập trung vô hành. Thay vì tìm hiểu về nước, mình cứ múc nước mình uống đi.
Nghe nó rất là dễ hiểu nhưng mà cái chuyện tu hành nó khác chuyện uống nước. Thế là họ không biết gì hết, khi họ hành thiền nó nảy sinh đủ thứ vấn đề hết. Rồi lên hỏi thiền sư, thiền sư giải thích họ cũng không hiểu bởi vì thiền sư giải thích còn chuyên môn mà. Họ giải thích chuyên môn thì lúc đó mình không hiểu. Rồi thiền sư phải giải thích cặn kẽ, mà cặn kẽ cũng như không khi mình không có căn bản. Mà tôi giả định thiền sư kiên nhẫn giải thích thì thiền sư làm được cho bao nhiêu hành giả?
Năm chục tên nó đông như quân Nguyên, mà giải thích cho tên nào cũng dắt nó đi từ cái thuở còn thơ kiểu đó thì chết ông thiền sư rồi. Mà chuyện đó là chuyện bất khả. Là vì sao? Là vì nó không có căn bản, nó không biết cộng trừ nhân chia mà bây giờ dạy nó đại số là dạy cái gì? Nó chưa biết viết abc mà dạy nó phương trình, đẳng thức là dạy cái gì? Mà do bị rù quến nên nghe rất là có lý. Mà tại sao vậy? Tôi nói thẳng luôn. Mình học dở, lại lười học, thì nghe vậy nó rất là khoái. Nghe bạn nó nói là "Mình là người phàm, giống như người khát nước vậy. Cứ vô là thiền sư múc nước cho uống. Chứ giờ em dành thời giờ học ba cái chemical, nào là hydro, oxygen, nitro, rồi carbonic chi chi đó cho nó mệt. Mệt lắm em. Dẹp, dẹp, dẹp hết. Không có học gì hết, cứ múc nước uống thôi".
Nghe rất là sướng. Nhưng khi nó va chạm thực tế rồi nó mới biết mùi. Tối đang ngồi, bao nhiêu vấn đề nó tràn vào, nó ập ra, lúc đó mới tá hỏa, mà cái đau nhất là lên hỏi thiền sư, thiền sư nói mình không hiểu mới tội nghiệp chứ. Hồi đó mình trông cậy vào sư phụ mà lên sư phụ nói mình không hiểu. Tôi nhắc lại vì mình chưa có hiểu cộng trừ nhân chia, mà cái đó phải giải thích bằng toán lớp 10, lớp 12. Ông sư phụ không thể nào ổng giảng cái đó cho một đứa không biết cộng, trừ, nhân, chia.
Mình tu là mình phải học. Từ lúc tôi bị tiểu đường nhóm hai là tôi phải tìm hiểu, nói chi là cái chuyện học Đạo. Những gì tôi giảng ở mấy lớp học trước, quý vị có thấy không, tôi mở cho quý vị một chuyện là anh phải biết cái này cái kia để anh tu, chứ tôi đâu có kêu quý vị học trở thành học giả để mà cãi lộn đâu. Không có. Nhưng mà anh phải biết cái này cái kia. Và những cái sáng giờ tôi nói hoàn toàn do pháp môn Tứ Niệm Xứ. Tôi đâu có dạy cái chuyện học lý luận sắc bén rồi đi cãi lộn với ai. Không có. Sáng giờ tôi nói toàn mấy chuyện của hành giả thôi.
Ở đây tôi nói một cách chân tâm, chân tình, không quảng cáo. Tôi mong có một ngày khi Kalama xong rồi, thì mỗi khóa tu ở đó tôi sẽ chia làm hai phần lý thuyết và thực hành, theory và practice. Là sao? Ở mấy thiền viện khác, hành giả vào tu có nhiều khi họ mù tịt lúc họ ra đi. Họ vô họ nghe, thiền sư nói nhẹ lắm, nói ít lắm "Kể từ hôm nay, trong mười ngày đầu bà con theo dõi đề mục hơi thở. Cái cách là bà con biết rồi, ra biết ra, vào biết vào, không có suy nghĩ gì hết, chỉ theo dõi, không có điều khiển. Có cái gì ngộ ngộ thì hỏi chúng tôi hoặc hỏi mấy ông phụ tá hoặc là hỏi bạn kế bên nha. Rồi bà con ngồi. Lựa một tư thế thoải mái. Mùa nào thì mặc y phục mùa đó nha, ấm, mát, sao đó thoải mái, đừng gồng."
Rồi đó. Xong. Nói nhiêu đó thôi. Rồi cái đầu mình rỗng không, không có gì hết, thì thôi. Người có đầu óc đơn giản thì như vậy cũng được. Nghĩa là ra biết ra, vào biết vào, như vậy thôi. Cứ vậy đó rồi có người đi về không biết gì hết. Hoặc có những khóa thiền trước khi dạy đề mục hơi thở thì mình bỏ ra ba ngày để mình học đề mục Từ tâm. Từ tâm là sao? Là lựa một tư thế thoải mái, một chỗ ngồi thoải mái rồi nghĩ tưởng đến tất cả chúng sanh, nam, nữ, siêu, đọa, phàm, thánh, trong hướng Đông. Mong muôn loài ở hướng Đông được an lạc, an lành. Rồi qua hướng Tây ... mong tất cả nam, nữ, siêu, đọa, phàm, thánh ... rồi Nam ... Bắc. Xong chưa?". Rồi ổng làm thêm một câu nữa "Muốn tưới nước thì trong thùng phải có nước. Muốn rải tâm từ thì mình phải có tâm từ. Xong chưa?" - "Dạ", gật cái nữa - "Ngồi!".
Thả ra cho về thằng nhỏ không biết gì hết. Vấn đề là nó không có học giáo lý. Nó bị ai đó nhồi, các thế lực phản động thù nghịch nó nhồi sọ "Tu không cần học gì hết, cứ vô ngồi.” Mà nghe thì rất có lý: "Mình khát mình cứ uống nước mắc gì nghiên cứu về hóa chất làm chi". Nghe rất là hay tới hồi vô trong đó mới biết không học thì không biết gì hết. Nếu hai mươi sáu thế kỷ qua các thế hệ truyền thừa về Phật giáo mà toàn là mấy người chủ trương không cần học gì đó, thì bữa nay Phật giáo mình chắc chết dịch hết rồi.
Sư Giác Nguyên
Dịch Anh ngữ: Hạnh Đất
